پژوهشگاه فضای مجازی بررسی كرد؛
انتخابات 1400 فضای مجازی و تاب آوری اجتماعی ایران
به گزارش توسعه دهندگان پژوهشگاه فضای مجازی با بررسی نقش احتمالی نتایج انتخابات ۱۴۰۰ بر تاب آوری شناختی اجتماع ایران اعلام نمود: داده های موجود در شبکه های اجتماعی بستری جدید برای سنجش تاب آوری اجتماعی هستند.
به گزارش توسعه دهندگان به نقل از مهر، بررسی های پژوهشگاه فضای مجازی نشان میدهد که فضای مجازی با افزایش حضور همه جانبه خود در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی ایرانیان و شکل دهی به فضای فکری مخاطبان، عمدتا با تأثیر بر مؤلفه های اجتماعی شناختی تاب آوری، بر سطح تاب آوری تأثیرگذار است. بر این اساس انتخابات پیش رو با در نظر گرفتن نقش پررنگ فضای مجازی در آن، می تواند فرصتی باارزش یا چالشی جدی در ارتقا یا کاهش سطح تاب آوری اجتماع ایرانی به همراه داشته باشد. بدیهی است که انتخابات توانایی ایفای نقشی پررنگ، چه سازنده و چه مخرب، در وضعیت شناختی و روانی مردم دارد. در این نوشته بعنوان نمونه و اختصار نقش احتمالی نتایج انتخابات بر تاب آوری شناختی اجتماع ایران را بررسی می نماییم. مفهوم تاب آوری که ابتدا در علوم مهندسی مورد استفاده بود و سپس به جامعه شناسی و روان شناسی پای گشود، اشاره به توانایی اجتماع در حفظ توانایی کارکردی و بازیابی حالت طبیعی خود در برخورد با تنش ها و تغییرات فشار آور دارد. بعنوان مثال جامعه ایرانی در طول ۸ سال جنگ تحمیلی، باوجود تحمل فشار سنگین و رویارویی با مشکلات زیاد، توانایی های کارکردی خودرا از دست نداد و حتی به مرور در بازیابی شرایط عادی خود قدم برداشت. پژوهشگران دانشکده مطالعات خاورمیانه دانشگاه آریل متعلق به رژیم اشغالگر قدس، مدلی توصیفی در تبیین عوامل تاب آوری اجتماعی ایران در طول جنگ ایران و عراق ارائه کرده اند (کوهن و لوین ۲۰۱۹). پژوهش هایی از این دست تلاش در طراحی مدلی بومی برای توصیف تاب آوری جامعه ایرانی مبتنی بر مؤلفه های سیاسی اجتماعی و شناختی از ایران است. بنظر می رسد امروزه تحلیل و برآورد از سطح تاب آوری اجتماع ایرانی، نقش مهمی در اقدامات و راهبردهای مورد استفاده توسط رقبای منطقه ای و بین المللی در ارتباط با ایران دارد. بعنوان مثال در طول ۴ سال کارزار فشار حداکثری و جنگ اقتصادی توسط دولت ترامپ، دولتِ وقتِ آمریکا بنا بر محاسبه خود از میزان تاب آوری جامعه ایران، معتقد بود که فشار سنگینی که در این کارزار بر جامعه و دولت ایران متحمل خواهد شد فراتر از سطح تاب آوری ایران خواهد بود. درنتیجه این فشارها منجر به اختلال کارکردی و ازکارافتادگی نهادهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ایران خواهد گشت و راه را برای تسلیم یا سرنگونی دولت ایران همراه خواهدنمود. عوامل مختلفی بر تاب آوری شناختی جوامع تأثیرگذار هستند و پژوهش های مختلفی در طراحی مدل مفهومی و سنجش تاب آوری شناختی اجتماع انجام شده است. جدا از مؤلفه های زیرساختی و فیزیکی مؤثر بر تاب آوری همانند گسترش زیرساخت های اقتصادی و..، مؤلفه های شناختی و روانی هم نقش مؤثری در تاب آوری دارند. در خیلی از مدلهای تاب آوری اجتماعی، مؤلفه های اصلی تاب آوری اجتماعی که ماهیت روان شناختی دارند، می توانند بصورت مستقیم و غیرمستقیم از کیفیت و نتایج برگزاری انتخابات تأثیرپذیر باشند. بعنوان مثال در مدل مشهور «نوریس» تاب آوری اجتماعی با چهار مؤلفه اصلی توسعه اقتصادی، سرمایه اجتماعی، شایستگی اجتماعی و اطلاعات و ارتباطات تبیین می شود. سرمایه اجتماعی شامل ریز مؤلفه هایی چون دلبستگی به مکان، مشارکت شهروندی و ارتباطات اجتماعی می شود. در جریان یک پروسه انتخاباتی سالم، شهروندان نتیجه اراده خودرا در تعیین سرنوشت کشور دخیل می بینند و پس کشور را به مثابه خانه و خودرا چون صاحب اختیار خانه می پندارند. ایجاد تصور عاملیت در تغییر برای افراد اجتماع سبب افزایش حس تعلق و دل بستگی و همین طور افزایش مشارکت شهروندی بواسطه مشارکت در انتخابات می شود و نهایتاً سبب ارتقای تاب آوری خواهد شد. از جانب دیگر پروسه انتخابات با ایجاد بستری برای گروه های مختلف فکری و سیاسی در درون اجتماع از یک سو در صورت پذیرش تفاوت ها و مشارکت فعال در گفتگو می تواند منجر به گسترش ارتباطات اجتماعی و ارتقای تاب آوری اجتماع شود. ولی در صورت شکل گیری یک فضای ناسالم انتخاباتی به همان میزان می تواند سبب کاهش ارتباطات سالم اجتماعی میان گروه ها، حس مشارکت و درنتیجه سبب کاهش تاب آوری اجتماعی شود. فضای مجازی با افزایش حضور همه جانبه خود در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی ایرانیان و شکل دهی به فضای فکری مخاطبان، عمدتا با تأثیر بر مؤلفه های اجتماعی شناختیِ تاب آوری بر سطح تاب آوری تأثیرگذار است. بعنوان مثال مطالعات پیشین نشان داده اند که شبکه های اجتماعی هنگام وقوع بحران، با تغییر در حمایت اجتماعی یا همبستگی اجتماعی همچون موارد تأثیرگذار بر تاب آوری اجتماعی هستند. بعنوان مثال طی همه گیری بیماری کرونا جریان های شکل گرفته در فضای مجازی به وضوح قدرت خودرا در تغییر تاب آوری اجتماعی بوسیله تأثیر بر زیر مؤلفه های روانی شناختی تاب آوری نشان داد. از جانب دیگر داده های موجود در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی امکان بی سابقه ای در دسترسی به ادراکات، نظرات و عواطف اجتماع در هنگام بروز بحران ها را وجود آورده و بستری جدید برای سنجش و طراحی مدلهای دقیق تر از تاب آوری اجتماعی فراهم نموده است. گزارش تفصیلی درباره تاب آوری اجتماعی و ارتباط آن با فضای مجازی به زودی در پایگاه پژوهشگاه مرکز فضای مجازی در دسترس قرار می گیرد.
منبع: توسعه دهندگان
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب